Emeklilerin Alım Gücündeki Düşüş: AKP Döneminde Yaşam Standartları

Emeklilerin Alım Gücü: AKP Döneminde Gerileyen Yaşam Standardı

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, emeklilere enflasyon oranının üzerinde bir zam yapıldığını iddia etse de, gerçekte emeklilerin alım gücü, AKP iktidarı süresince büyük bir erozyona uğramıştır. AKP’nin Meclis'teki grup toplantısında “Öyle 25 kuruşa simit yok” ifadesini kullanan Erdoğan’ın iktidarında, emekliler 249 adet simit kaybetmiştir. AKP’nin iktidara geldiği Kasım 2002 tarihindeki fiyatlar ile dar gelirli emeklilerin Temmuz 2024’te market raflarında ve fırınlarda karşılaştıkları fiyatlar arasında yapılan karşılaştırmalar, yıllarca bu ülke için hizmet veren emeklilerin nasıl yoksullaştığını gözler önüne sermektedir.

Erdoğan, Meclis'teki açıklamalarında 2002 yılında 66 TL olduğunu belirttiği en düşük emekli aylığını bu ay itibarıyla 12.500 TL’ye çıkardıklarını ifade etti. Ancak, Erdoğan’ın bahsettiği 66 TL'lik emekli aylığı, sadece çok az sayıda Bağ-Kur tarım emeklisinin aldığı bir miktardı. 2002 yılında en düşük SSK emekli aylığı ise 216.4 TL seviyesindeydi. 2002 yılında emekliler, 20 kuruş olan simit fiyatıyla 1.082 adet simit satın alabilirken, son yapılan zam ile 12.500 TL olan en düşük emekli aylığı, 2024’te yalnızca 833 adet simite denk gelmektedir. Erdoğan’ın övünerek sunduğu bu tabloda, emekliler toplamda 249 adet simit kaybetmiş durumdadır.

Benzer bir hesaplama çay-simit ilişkisi üzerinden yapıldığında, emeklilerin içebildiği çay miktarında da 914 bardak azalma gözlemlenmektedir. 2002 yılında 216.4 TL ile 2.164 bardak çay içme imkanı bulabilen bir emekli, dışarıda 10 TL’ye bardak çay bulabildiğinde, artık yalnızca 1.250 bardak çay içebilmektedir. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, 2002’de 216.4 TL ile 1.082 adet ekmek alınabiliyorken, 2024’te 12.500 TL ile bu sayı 1.041 ekmeğe düşmüştür. Ayrıca 22 yıl boyunca en düşük emekli maaşının alabildiği et miktarı 24 kilogramdan 20.8 kilograma, zeytin miktarı 20 kilogramdan 13 kilograma, beyaz peynir miktarı ise 13 kilogramdan 9 kilograma gerilemiştir.

Emeklilerin alım gücündeki kaybı, altın fiyatları üzerinden de net bir şekilde gözlemlemek mümkündür. AKP'nin iktidara geldiği Kasım 2002'de gram altının ortalama fiyatı 16.3 TL, çeyrek altının ise 26.1 TL seviyesindeydi. Bugün ise Kapalıçarşı'ya giden emekli, altın almak istediğinde 2.600 liraya yaklaşan gram ve 4.200 lirayı aşan çeyrek altın fiyatları ile karşılaşmaktadır. 2002'de en düşük emekli aylığı ile 8.2 adet çeyrek altın ve 13.2 adet gram altın alınabilirken; 2024’te bu rakam 2.9 adet çeyrek altın ve 4.8 adet gram altına düşmüştür.

Ekonomik krizin faturasını dar gelirli kesime yüklemek isteyen politikalara yönelik tepkilerin artmasıyla birlikte, Cumhurbaşkanı Erdoğan grup toplantısında “Emeklilerimizin serzenişini duyuyorum” şeklinde bir açıklama yaptı. Erdoğan, “2024 yılında emekli maaşlarında yüzde 78 ile 86 oranında bir artışa gitmiş durumdayız. Yaptığımız bu artış, enflasyon beklentisinin oldukça üzerindedir" diye belirtti. Ancak bu açıklamalar, pek çok emekli için gerçek hayattaki zorlukları gidermekte yetersiz kalmaktadır.