Kakao Fiyatlarındaki Rekor Artış ve Etkileyen Faktörler

Emtia Piyasasında Kakao Fiyatlarındaki Dalgalanmalar

Donald Trump'ın ABD'nin 47. başkanı seçilmesinin ardından, emtia piyasasında sert dalgalanmalar ve ürün bazlı ayrışmalar devam ediyor. Özellikle tarım grubunda gerçekleşen bu dalgalanmalar, iklim şartları ve hava durumu gibi faktörlerin etkisiyle daha belirgin hale geliyor. ABD'de faaliyet gösteren Intercontinental Exchange borsasında, kakao fiyatları ton başına 12 bin 931 dolara çıkarak tarihi zirveye ulaşmış durumda. Yıl başından bu yana kakao fiyatları, yüzde 200'ün üzerinde bir artış kaydetti.

Olumsuz hava koşullarının Batı Afrika'daki kakao mahsullerini tehdit etmesi ve küresel stoklardaki düşüş, kakao fiyatları üzerindeki etkisini sürdürüyor. Fildişi Sahili ve Gana'daki zayıf üretim, fiyatların rekor seviyelere ulaşmasında önemli bir rol oynadı. Analistler, 2024/25 sezonunda küresel kakao stoklarının açık vereceği yönünde öngörülerde bulunuyor. Ayrıca, Fildişi Sahili'nde ihracatçıların kötü kalite nedeniyle kakao çekirdeklerini reddetmesi, küresel kakao arzını olumsuz etkileyebilir. Ülkede kakao hasadındaki azalma da fiyat artışlarının bir diğer nedeni.

Avrupa Parlamentosu'nun, orman alanlarına zarar verilerek üretilen soya, dana eti, palm yağı, tahta, kakao ve kahve gibi ürünlerin Avrupa Birliği'ne (AB) ithalini önleyecek yeni kuralları 1 yıl erteleme kararı alması, kakao fiyatlarındaki yükselişi destekleyen bir diğer faktör oldu.

Fildişi Sahili ve Gana'daki büyük kakao fabrikalarının, artan tohum maliyetlerini karşılayamamaları nedeniyle üretimlerini kısma veya durdurma kararı almaları, kakao fiyatlarının üst üste rekor tazelemesine yol açtı. Uzun süren kuraklık ve şiddetli yağmurlar, kakao arzında sorunların ana sebepleri arasında gösterilirken, bitki hastalıkları da mahsulü olumsuz etkileyen faktörler arasında yer alıyor. Özellikle kakao ağaçlarının ölümüne neden olan CSSVD virüsü, üretimi tehdit eden unsurlardan biri. Fildişi Sahili'nde kakao satışlarındaki kısıtlamalar, arzın daha fazla sıkılaşacağı endişelerini artırmış durumda.

• Batı Afrika'da Harmattan rüzgarlarının kakao hasadını tehdit etmesi
• Fildişi Sahili'nde kakao teslimatlarının azalması
• Gana'nın kötü mahsulü nedeniyle 350 bin ton kakao çekirdeği teslimatını erteleme planları

Gana'daki kakao üretiminin, küresel iklim değişikliği, bitki hastalıkları ve yasadışı altın madenciliği nedeniyle azalması, fiyatlardaki sert yükselişi destekleyen diğer bir unsur. Ganalı çiftçilerin kakao çekirdeklerini komşu ülkelere kaçırarak daha yüksek fiyatlarla sattıkları yönündeki iddialar da bu durumu pekiştiriyor. Batı Afrika'da yağışların yetersiz olması, kakao üretimindeki endişelerin devam etmesine yol açıyor.

Vadeli işlem ve emtia piyasaları uzmanı Zafer Ergezen, kakao fiyatlarındaki yükseliş eğilimini değerlendirdi. "Kakao fiyatlarında son dönemde bir yükseliş eğilimi gözlemleniyor. Geçtiğimiz yıl ve bu yılın başında ciddi bir artış olmuştu ancak bu dönemde üretici fiyatları yükselmiyordu," dedi. Yüksek fiyatların, birçok çikolata üreticisini fiyatlarını artırmaya zorladığını belirten Ergezen, "Küçük ölçekli çikolata şirketleri, kakao ham maddesine erişim sağlamak için daha fazla ücret ödemeye başladı," şeklinde konuştu.

Batı Afrika'nın dünya kakao üretiminin %70'ini gerçekleştirdiğini vurgulayan Ergezen, "Geçtiğimiz yıl hava koşulları nedeniyle rekolte kaygıları vardı. Şu anda ise Batı Afrika'da hava koşullarındaki değişiklikler üretime yönelik endişeleri artırıyor," dedi. Ayrıca, "Gelecek sezon için kakao üretiminin artması ve üretim açığının azalması bekleniyor. Bu durum, mevcut fiyatların kalıcı olmayabileceğini gösteriyor," diye ekledi.