Seçim kampanyalarının etkilerini, anketleri ve eyaletlerin gündemini Voice Of America’dan Mehmet Sümer ile 5 Soru ve 5 Cevap formatında ele aldık.
1. ABD seçim sistemi nasıl çalışıyor?
Amerika Birleşik Devletleri’nde seçimler, ilk bakışta karmaşık görünebilir. Özellikle, seçimleri kazanan adayın ülke genelinde en çok oyu alan kişi olmaması durumu kafa karıştırıcıdır. 2016 yılında bu durumun bir örneği yaşandı; Demokratların adayı Hillary Clinton, Cumhuriyetçi rakibi Donald Trump’tan 3 milyon fazla oy almasına rağmen seçimi kaybetti. ABD’de halk, oylarıyla doğrudan adayı değil, o adayı seçecek seçici kurulu belirlemektedir. Her eyaletin farklı sayıda seçici kurul üyesi vardır ve bir adayın başkan olabilmesi için, her eyaletten ne kadar seçici kurul üyesi kazandığı önemlidir.
2. Demokrat ve Cumhuriyetçi adayların vaatleri neler?
Demokrat Parti’nin adayı Kamala Harris, kampanyasını özellikle kadın hakları üzerine inşa etti. Bu kapsamda, kürtaj hakkı gibi konular ön planda yer alıyor. Harris, bireysel hakların artırılması, daha fazla demokrasi ve demokratik haklar üzerinde duruyor. Zenginlerden daha fazla vergi alınmasını sağlamak ve ilk kez ev sahibi olacak kişilere devlet desteği sunmak gibi vaatlerde bulundu.
Öte yandan, Cumhuriyetçi aday Donald Trump, Amerika’nın göçmen sorunuyla ilgili sıkı önlemler almayı, sınır güvenliğini sağlamayı ve ekonomiyi güçlendirmeyi hedefliyor. Trump, önceki seçim kampanyasında kullandığı “Amerika’yı tekrar büyük yapalım” sloganıyla bağlantılı bir kampanya yürütüyor.
3. Salıncak eyaletlerdeki durum ne?
ABD’de 50 eyalet bulunmakta ve 2024 seçimlerinde “salıncak eyaletler” olarak adlandırılan bölgelerdeki seçim sonuçları büyük önem taşıyor. Bu eyaletlerdeki anketler, son yıllarda oldukça çekişmeli bir yarışın yaşandığını gösteriyor. Örneğin, bir anket Kamala Harris’i önde gösterirken, başka bir anket Donald Trump’ı önde göstermekte. Anketlerdeki hata paylarının 3 ile 4 puan arasında değiştiği belirtiliyor.
4. ABD’de çözüm bekleyen temel sorunlar neler?
Amerika, Covid-19 salgınının ardından en yüksek enflasyon oranlarıyla karşı karşıya kaldı. Enflasyon, başlangıçta yüzde 9’a kadar yükselmişken şu an yüzde 3 civarında seyrediyor. Küresel krizler, petrol fiyatları ve altyapı sorunları da gündemin önemli maddeleri arasında yer alıyor. Kadınların kürtaj hakkı ve yüksek sağlık hizmetleri maliyetleri de acil çözüm bekleyen konular.
5. ABD seçim sonuçlarının Türkiye’ye etkileri neler olabilir?
Amerika’nın Türkiye politikası, yalnızca başkanın değişmesiyle köklü bir değişiklik geçirecek gibi görünmüyor. Örneğin, Donald Trump’ın seçilmesi durumunda Türkiye’nin F-35 savaş uçakları programına dahil edilip edilmeyeceği, başkanın yetkisi dışında bir konu. Bu tür uluslararası meselelerde, Amerikan Kongresi’nin onayı gerekmekte. Bu nedenle, başkanın kim olduğu kadar, Temsilciler Meclisi ve Senato’daki siyasi denetim de önemlidir.
Biden, Erdoğan’ı Beyaz Saray’da ağırlamadı; ancak Trump döneminde daha samimi bir iletişim kurulduğu gözlemlendi. Kamala Harris’in başkan olması durumunda, Orta Doğu ve İsrail konularında Türkiye’ye daha fazla destek sunabileceği yönünde beklentiler bulunuyor.