2024 Yılında Türkiye Ekonomisi ve Fiyat Artışları
2024 yılı, Türkiye ekonomisinde enflasyonun etkilerinin belirgin bir şekilde hissedildiği bir yıl olarak kaydedildi. Birçok ürün ve hizmette fiyat artışları yaşanırken, zamlar ardı ardına geldi. Akaryakıttan doğalgaza, toplu taşımadan alkol ve sigaraya kadar geniş bir yelpazede fiyatların yükseldiği gözlemlendi. Peki, 2024 yılında hangi ürün ve hizmetlerin fiyatları ne kadar arttı?
DOĞALGAZDA YÜZDE 38 ZAM
Mayıs 2023 seçimleri öncesinde tüm konut tüketicilerine bir ay boyunca doğalgaz ücretsiz verilmiş, 2024 yılının Nisan ayına kadar ise 25 metreküpe kadar olan tüketimler faturalandırılmamıştı. Ancak, seçimlerin ardından doğalgaz fiyatlarına zam geldi. 1 Ağustos 2024 itibarıyla, konutlarda kullanılan doğalgaz fiyatı yüzde 38 oranında artarken, serbest tüketicilerin kullandığı doğalgaz fiyatı da yüzde 33,1 oranında yükseldi.
KİRA ARTIŞLARI
2024 yılı itibarıyla 1 Temmuz tarihinden önce konut kiralarında uygulanan yüzde 25’lik tavan zam oranı sona erdi. Bu tarihten sonra, kira artışları enflasyon oranlarına ve Tüketici Fiyat Endeksi’ne (TÜFE) göre belirlenmeye başlandı. Temmuz ayında kira artışı yüzde 65,07, Ağustos’ta yüzde 65,93, Eylül’de yüzde 64,91, Ekim’de yüzde 63,47 ve Kasım’da ise yüzde 62,02 seviyelerine ulaştı.
ELECTRIC ZAMMI
2024 yılıyla birlikte, elektrik tarifelerinde de kayda değer bir artış gerçekleşti. Temmuz ayında, mesken abone grubunun elektrik tarifesi yüzde 38, tarımsal faaliyetlerde kullanılan elektrik fiyatı ise yüzde 30 oranında arttı. Kamu ve özel hizmet sektörünün elektrik fiyatı da aynı oranda yükseldi.
KÖPRÜ VE OTOYOL GEÇİŞLERİNE ZAM
2024 yılında köprü ve otoyol geçiş ücretleri üç kez zamlandı. İstanbul’daki 15 Temmuz Şehitler ve Fatih Sultan Mehmet köprülerinde, otomobiller için tek yön geçiş ücreti 8,5 TL’den 33 TL’ye, Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nde ise 19 TL’den 70 TL’ye yükseldi. Ayrıca, Avrasya Tüneli, Osmangazi Köprüsü ve 1915 Çanakkale Köprüsü’nde de benzer oranlarla zamlar gerçekleştirildi.
AKARYAKIT ZAMLARI
2024 yılı sonu itibarıyla akaryakıt fiyatlarında belirgin artışlar yaşandı. 31 Aralık 2023 tarihinde motorinin litre fiyatı 37,15 TL, benzinin litre fiyatı 34,53 TL ve LPG’nin litre fiyatı 18,80 TL olarak belirlenmişti. 2024 yılının sonunda ise motorin 43,91 TL, benzin 43,14 TL, LPG ise 26,79 TL olarak belirlendi. Bu durumda motorin fiyatında yüzde 18,19, benzin fiyatında yüzde 24,93 ve LPG fiyatında yüzde 42,5 oranında zam yapıldı.
EĞİTİM ÜCRETLERİ
2024 yılı itibarıyla özel üniversitelerde yıllık kayıt ücretleri 1 milyon TL’nin üzerine çıktı. Bazı özel liseler ise yüzde 300’ü aşan oranlarda zam yaptı. Milli Eğitim Bakanlığı, özel liselerin ara sınıflarındaki öğrencilere zam sınırlaması getirirken, yeni kayıtlar için okullara herhangi bir kota uygulamadı.
SİGARA ZAMLARI
2024 yılında sigaraya yapılan Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) artışları, enflasyon ve döviz kuru etkisiyle sigara fiyatlarını artırdı. 31 Aralık 2023 tarihinde en ucuz sigara 45 TL’den satılırken, 2024 yılı sonunda bu fiyat 60 TL’ye yükseldi. Bu da yıllık yüzde 33,3 oranında bir artışa işaret ediyor.
PASAPORT, SÜRÜCÜ BELGESİ VE KİMLİK KARTLARI
2024’te yeniden değerleme oranı yüzde 58,46 olarak belirlendi. Bu artışla birlikte pasaport, sürücü belgesi ve kimlik kartları gibi resmi belgelerin harçları da yükseldi. Örneğin, üç yıldan uzun süreli pasaport harcı 5.044 TL’den 8.625 TL’ye, sürücü belgesi ücreti ise 624 TL’den 990 TL’ye çıktı.
2024 ENFLASYONUNDA DİKKAT ÇEKİCİ ARTIŞLAR
TÜİK verilerine göre, 2024 yılında en çok artış gösteren harcama kalemleri arasında taze sebzeler, doğalgaz ve kira ücretleri dikkat çekiyor. Taze sebzelerde artış oranı yüzde 125,78, doğalgaz ücretlerinde ise yüzde 124,65 olarak belirlendi. Ayrıca, üniversite eğitimi ve çocuk bakım hizmetleri gibi alanlarda da yüksek artışlar gözlemlendi.
ASGARİ ÜCRET ARTIŞI YETERLİ Mİ?
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, 2025 yılı için asgari ücreti 22.104 TL olarak açıkladı. Ancak enflasyon ve özellikle enerji ile gıda fiyatlarındaki artışlar, asgari ücret artışının haneler üzerindeki mali baskıyı hafifletmede yetersiz kaldığını gösteriyor.
News
