Yükselen Fiyatlar ve Banknot Kullanımındaki Değişim
Son dönemde enflasyondaki artışla birlikte fiyatlar hızla yükseliyor ve bu durum, Türkiye’de 200 lira banknotunun kullanımının giderek artmasına neden oluyor. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın verilerine göre, 50 ve 100 liralık banknotların piyasadaki varlığı azalırken, 200 lira tedavüle çıktığı günden bu yana en parlak dönemini yaşıyor. Ekonomim.com’dan Özder Şeyda Uyanık‘ın haberine göre, Merkez Bankası’nın tedavüldeki banknotların kupür dağılımında 200 liralık banknotların üstünlüğü dikkat çekiyor.
Prof. Dr. Ali Hakan Kara’nın belirttiği gibi, ATM’lerde ya da çeşitli ödemelerde 200 TL ve 100 TL dışındaki banknotları görmek giderek zorlaşıyor.
200 Lira ve Değer Kaybı
2009 yılında piyasaya sürülen 200 TL, ilk gününde 130 dolar değerindeyken, günümüzde (6 Eylül 2024 itibarıyla dolar/TL 33,9845) sadece 5,88 dolar ediyor. İlk piyasaya sürüldüğü dönemde, 200 TL’nin toplam emisyon içindeki oranı yüzde 0,95 iken, bu oran günümüzde yüzde 49,22’ye yükselerek, piyasadaki banknotların neredeyse yarısını oluşturuyor.
500 TL’lik Banknot Tartışmaları
Merkez Bankası’nın eski başkanı Durmuş Yılmaz’a göre, Merkez Bankacılığına dair yazılı olmayan bazı kurallara göre, en büyük banknotun toplam emisyon içindeki payının yüzde 50’yi veya en büyük iki banknotun payının yüzde 80’i aşması durumunda yeni bir üst kupüre (banknota) geçme gerekliliği bulunuyor. Ancak henüz bu oranların aşılmadığı gözlemleniyor; 200 TL’nin bu sınıra oldukça yakın olduğu da dikkat çekiyor.
200 Liranın Piyasalardaki Yükselişi
Piyasalardaki banknot değişiminde, 2018 sonrasında 100 ve 200 TL’lik banknotların paralel bir seyir izlediği görülüyor. 200 TL, Mayıs 2022 sonrası yükselişiyle Haziran 2023 itibarıyla 100 TL’yi geçerek piyasalarda belirleyici bir konuma yükseldi. 200 liralık banknotların adedi, piyasadaki toplam adedin yüzde 49,22’sini oluşturmakta; en büyük iki banknot olan 100 ve 200 TL’lik banknotların toplamı ise piyasanın yüzde 69’unu kapsamaktadır.
200 TL’nin adet bazındaki aylık değişimlerinin, 2009 yılındaki tedavül tarihi sonrasında 2018 yılından sonra dalga boyunun arttığı gözlemleniyor. Özellikle Haziran 2023’te, seçim süreci, ekonomi yönetimindeki değişiklikler, Merkez Bankası’nın yönetimindeki yenilikler ve Kurban Bayramı gibi etkenler, banknot adetlerinde yüksek bir artışa sebep oldu.
News
