A23a Buz Dağı: Antarktika’nın Gizemli Yolculuğu
Dünyanın en büyük buz dağı olarak bilinen A23a, Ağustos 1986’da Antarktika’daki Filchner-Ronne Buz Sahanlığı’ndan koparak okyanusa salınmıştı. O tarihten bu yana yaklaşık 34 yıl boyunca sabit kalan bu devasa buz kütlesi, 2020 yılında okyanus akıntılarının etkisiyle hareket etmeye başladı ve Weddell Denizi’nin batı kısmına doğru yol almaya başladı.
Ancak A23a’nın bu yolculuğu, beklenmedik bir şekilde bir girdaba kapılmasıyla karmaşık bir hal aldı. Bu yılın başından bu yana, buz dağı girdabın etrafında dönmeye devam ediyor. Uzmanlar arasında bu durumun olası etkileri konusunda farklı görüşler bulunmaktadır. Bazı uzmanlar, bu dönmenin A23a’nın sıcak sulara ilerlemesini engelleyerek erime sürecini yavaşlatacağını düşünürken, diğerleri bu döngünün erimeyi hızlandırabileceği konusunda uyarıda bulunuyor.
İngiliz Antarktika Araştırmaları Enstitüsü (BAS) Kutup Okyanus Grubu Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Kate Hendry ve Fizik, Oşinografi ve Açık Deniz Departmanı Başkanı Dr. Alexander Brearley, A23a’nın Filchner-Ronne Buz Sahanlığı’ndan kopuşunun iklim krizinin bir sonucu değil, doğal bir süreç olduğunu vurguladılar.
A23a’nın 2024 yılı başlarına kadar soğuk sularda kalması bekleniyor. Bu süre zarfında, buz dağının alanının sadece küçük bir kısmını kaybederek 3 bin 850 kilometrekareden 3 bin 672 kilometrekareye düştüğünü belirten bilim insanları, A23a’nın Güney Orkney Adaları’nın kuzeyinde dönmeye başlamasıyla ilgili olarak şu detayları paylaştılar:
- A23a’nın Dönme Hareketi: Buz dağı, Güney Orkney Adaları’nın kuzeyinde, saat yönünün tersine günde yaklaşık 15 derece dönüyor.
- Sirkülasyon Etkisi: Bu dönme hareketinin nedeni, buz dağının ‘Taylor sütunu’ adı verilen ve okyanus akıntılarının denizaltı dağları üzerinden akması sonucu oluşan küçük ölçekli bir sirkülasyonda hapsolmuş olmasıdır.
- Pirie Bank Üzerindeki Konum: A23a şu an Pirie Bank olarak adlandırılan, 100 kilometre genişliğinde ve 1000 metre derinliğindeki bir dağın üzerindedir.
Araştırmacılar, A23a’nın hapsolduğu sirkülasyon nedeniyle erime hızında meydana gelen değişiklikleri değerlendirirken, “Dönme sürecinin tek başına buz dağının erimesini engelleyebileceğini düşünmüyoruz; ancak bu hareket, buz dağının kuzeydoğudaki daha sıcak sulara ilerlemesini durduruyor. Bu nedenle, buz dağı sirkülasyondan kurtuluncaya kadar erime, nispeten daha yavaş olacaktır.” şeklinde bir yorumda bulundular.
Deniz Tabanındaki Yaşam Üzerindeki Etkileri
Buz dağının ne kadar süre daha mevcut pozisyonunda kalacağı konusunda kesin bir bilgi olmasa da, benzer özelliklere sahip başka bir buz dağının 4 yıl boyunca aynı sirkülasyonda hapsolduğunu hatırlatan bilim insanları, “A23a, deniz taşımacılığı için açık bir tehlike oluşturuyor; ancak uydu görüntüleri sayesinde bu durum iyi bir şekilde izlenebiliyor. Bu, balıkçı, araştırma ve yolcu gemilerinin buz dağından kaçınmak için güvenli rotalar çizebileceği anlamına geliyor.” diye eklediler.
Araştırmacılar, devasa buz dağlarının deniz tabanını karıştırarak bölgedeki canlılar için daha fazla besin ve karbon sağlayabileceğini, ancak bunun aynı zamanda deniz tabanındaki yaşamı da olumsuz etkileyebileceğini ifade ettiler. A23a buz dağının şu an için okyanus tabanında bir erozyona yol açmamasına rağmen, devasa buzulların Antarktik bölgelerdeki deniz tabanına çarpma endişesinin her zaman var olduğunu vurgulayarak, bu durumun foklar, penguenler ve balinalar gibi büyük deniz hayvanlarının beslenme ve göç süreçlerini olumsuz etkileyebileceğini belirttiler.
News
