Anemi, yani kansızlık, toplumumuzda sıkça karşılaşılan sağlık sorunlarından biridir. Vücutta sağlıklı kırmızı kan hücrelerinin azalması, organlara yeterli miktarda oksijen taşınamamasına yol açar. Kırmızı kan hücrelerinde bulunan ve dokulara oksijen taşıyan hemoglobin, erkeklerde 13, kadınlarda ise 11’in altında olduğunda anemi olarak tanımlanır.
İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk bu hastalığı derinlemesine inceleyerek önemli uyarılarda ve önerilerde bulundu.
Nedenleri
Birçok faktör anemiye neden olabilir:
- Mide ülseri ve mide fıtığı
- Yemek borusu ve midedeki varisler
- Bağırsak polipleri
- Ülseratif kolit ve Crohn gibi iltihabi bağırsak hastalıkları
- Parazitler
- Aspirin ve kan sulandırıcı ilaç kullanımı
- Demir bakımından yetersiz beslenme
- Mide ameliyatları ve ince bağırsak hastalıkları
Kadınlarda adet kanamaları nedeniyle demir eksikliği yaygınken, erkeklerde görülen demir eksikliği anemisi ciddi bir sağlık sorunu olarak değerlendirilmelidir.
Anemi Belirtileri
Aneminin belirtileri arasında şunlar yer alır:
- Halsizlik ve yorgunluk
- Çabuk yorulma
- Çarpıntı
- Üşüme (el ve ayaklarda soğukluk hissi)
- Baş dönmesi ve fenalık hissi
- Regl düzensizlikleri
- Cinsel fonksiyon bozukluğu
- Baş ağrısı
- Kası güçsüzlüğü
- Kulaklarda çınlama veya uğultu
- Kol ve bacaklarda uyuşma veya iğnelenme
- İştahsızlık ve bulantı
- Yutma güçlüğü
- Dilde yanma ve tat kaybı
- Göğüs ağrısı ve eforla gelen nefes darlığı
Kimler Demire Daha Fazla İhtiyaç Duyar?
Demir ihtiyacı özellikle şu gruplarda daha fazladır:
- Çocuklar
- Gelişmekte olan ve adet görmeye başlayan kız çocukları
- Kadınlar ve gebeler
- Sık doğum ve düşük yapanlar
- Yaşlılar
- Aşırı egzersiz yapanlar
Doğal Demir Kaynakları
Demir bakımından zengin olan doğal gıdalar şunlardır:
- Kırmızı et ve sakatat
- Yumurta sarısı
- Baklagiller (örneğin; fasulye, börülce)
- Kuruyemişler (fındık, ceviz, badem)
- Kabak çekirdeği
- Yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak, pazı, roka)
- Broccoli ve maydanoz
- Tahin, pekmez, kuru meyveler (kuru üzüm, kuru kayısı, kuru erik)
- Muz ve portakal gibi C vitamini zengini meyveler
Çayın limonla birlikte içilmesi demir emilimini artırır. İşlenmemiş tahıllar demir açısından zengin olup, beyaz pirinç ve beyaz unun demir içeriği düşüktür. Yeşil ve siyah çay, kahve, süt gibi içecekler ise demir emilimini azaltabilir; bu nedenle demir takviyeleri veya zengin gıdalarla birlikte tüketilmemelidir.
Teşhis ve Tedavi
Aneminin teşhisi oldukça basittir; tam kan sayımı ile hemoglobin değerine bakılarak tanı konulur. Tedavi, aneminin sebebine göre değişiklik gösterir.
Uzun Süren Kansızlığın Etkileri
Kansızlık uzun süre devam ederse, kalp büyüyebilir ve bu durum kalp yetmezliğine yol açabilir. Ayrıca akciğerler zorlanır ve nefes darlığı oluşabilir. Yetersiz oksijen alımı beyin gibi iç organları da olumsuz etkiler.
Nedenlerin Araştırılması
Kansızlığın nedenleri mutlaka incelenmelidir, çünkü bu durum birçok önemli hastalığın belirtisi olabilir. Bunlar arasında kanser, romatizma, diyabet ve böbrek yetmezliği sayılabilir. Anemi tanısı, kanda hemoglobin miktarı, hematokrit değeri ve eritrosit sayıları üzerinden konulmalıdır.
Demir Aşırılığına Dikkat
Vücuda fazla demir alımı karaciğer yağlanması, diyabet, kalın bağırsak kanseri ve erken yaşlanma gibi sorunlara yol açabilir. Bu nedenle gereksiz yere demir preparatlarının kullanılmaması önerilir.
Yaşla Beraber Artan Risk
Yaş ilerledikçe kansızlık riski artar. ABD’de yapılan araştırmalar, 65 yaş üzerindeki erkeklerde anemi oranının %11, kadınlarda ise %10 olduğunu göstermektedir. İleri yaşlarda görülen anemi, kalp hastalıkları ve osteoporoz (kemik erimesi) riskini artırabilir ve erken ölümlere neden olabilir.
News
