Daron Acemoğlu’nun Demokrasi Üzerine Görüşleri
Ekonomi Profesörü Daron Acemoğlu, gerçekleştirdiği araştırmaların, ülkelerde artan demokrasi olgusunun yatırımlara, sağlık ve eğitim alanlarına önemli katkılarda bulunarak ekonomik büyümeye net pozitif etkileri olduğunu vurguladı. Ancak, Türkiye dahil birçok ülkede toplumun beklediği şartların giderek kötüleşmesi dolayısıyla demokrasiye duyulan desteğin azaldığını ifade etti. İş Bankası tarafından düzenlenen “Atatürk Vizyonuyla Gelecek Yüzyıla Bakış” konferansında konuşan Acemoğlu, “Yaptığım araştırmaların gösterdiği en önemli nokta, demokrasinin büyümeye kesin bir şekilde olumlu etkisi olduğudur. Bu etki, yatırımların artışı, sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesi ve eğitim alanındaki katkılarla daha da güçlenmektedir.” dedi.
Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nün önde gelen Türk asıllı ekonomi profesörlerinden biri olan Acemoğlu, demokrasinin büyüme sağladığı, yolsuzlukları kontrol altında tutabildiği ve istikrar yarattığı takdirde toplumda demokrasiye desteğin artacağını belirtti. Ancak, dünya genelinde yaşanan temel sorunlar nedeniyle demokrasiye olan destekte kayda değer bir düşüş olduğunu vurguladı.
İnsanların Demokrasiyi Destekleme Oranı Düşüyor
Acemoğlu, “Şu anda Türkiye’de gazetelerde ve gençlik arasında görülen, insanların demokrasiye olan desteğinde bir dengesizlik mevcut. Bu durum sadece Türkiye için geçerli değil, Avrupa, Amerika ve Asya’da da benzer bir tablo var. Yani, demokrasi baharı sona erdi ve şu an demokrasinin sonbaharındayız. Umarım bu süreç kışa dönüşmez.” şeklinde konuştu.
Otomasyon, küreselleşme ve sosyal medyanın günümüzde dünyayı etkileyen en önemli konular arasında olduğuna dikkat çeken Acemoğlu, “Demokrasi krizinin bir yansıması da teknoloji ile bağlantılı. Otomasyona mı yatırım yapmalıyız yoksa otomasyonun yerine işçi ücretlerini artıran teknolojilere mi yönelmeliyiz? Küreselleşmeyi nasıl yeniden yapılandıracağız? Sosyal medyayı demokrasinin düşmanı olmaktan çıkarıp, destekleyen bir süreç haline getirebilir miyiz?” diye sordu.
Türkiye Çok Eşitsiz Bir Ülke
Acemoğlu, Türkiye’nin yeni teknoloji akımları ve bu akımların getirdiği sonuçlarla karşı karşıya olduğunu belirtti. Türkiye’nin teknolojiye yatırımda ciddi anlamda geri kaldığını ve büyümesinin büyük ölçüde tüketim ve inşaattan kaynaklandığını vurguladı. “Tüketim elbette önemli, insanların ihtiyaçları var. Ancak, sağlıklı bir büyüme için yatırım da şart. Türkiye’de inşaat sektörüne yapılan yatırım oranı başka hiçbir ülkede görülmez. Ayrıca, sürekli sağlıklı bir büyüme için ücretlerin artması gerekiyor. Türkiye’deki ücret artışları ne yazık ki istikrarlı değil ve bu durum Türkiye’yi çok eşitsiz bir ülke haline getiriyor.” dedi.
Demokrasinin ve dinamik bir ekonominin gelişmesi için devlet ve toplum arasında bir güç dengesi kurulması gerektiğini ifade eden Acemoğlu, bu dengesizliklerin önümüzdeki 20 yıl içinde daha da önemli hale geleceğini belirtti. “Türkiye’nin ekonomik, bilimsel ve siyasi olarak bu (teknolojik) akımlara hazır olması gerekiyor ve bence bunun acilen başlaması lazım.” şeklinde ekledi.
Yüksek Faiz Ortamında Teknolojiye Yatırım Zorluğu
Dünyada düşük faiz döneminin sona erdiğini ve Türkiye’de de faizlerin yüksek olduğu bir ortamda bulunulduğunu belirten Acemoğlu, tüm dünyada teknolojiye yönelik yapılması gereken yatırımların ve adaptasyonların yüksek faiz döneminde gerçekleştirileceğine dikkat çekti. “Yani, hem Türkiye hem de tüm dünya ekonomileri için kolay adaptasyon dönemi sona erdi. Daha da kötüsü, hem Türkiye’de hem de dünyada bütçe açıkları artmaya başladı. Bütçe açıkları yüksek olduğu için, tüm adaptasyon ve yatırımlar için devletin daha çok rol alması gerekecek, bu da bir zorluk oluşturuyor.” dedi.
Acemoğlu, sosyal güvenlik ağını artırmanın, yeni yapay zeka alanındaki yatırımların, yeni iklimle ilgili enerji teknolojilerine yapılan yatırımların ve ülkelerin altyapı iyileştirmelerinin artık yüksek faiz ortamında ve değişen küresel koşullarda çok daha zor hale geleceğini ifade etti. Ayrıca, 2017 yılından bu yana küreselleşmenin şekil değiştirdiğini, bu durumu ABD’nin azalan ithalatının dünya dengelerini nasıl etkilediği üzerinden açıkladı.
News
