Depresyonun Anlamı ve Belirtileri
Psikiyatri Uzmanı Dr. Anıl Talas Özçimen, depresyonun tanımını yaparak, bu ruhsal durumun sürekli bir üzüntü, umutsuzluk ve yaşamdan zevk alamama hali ile karakterize olduğunu belirtiyor. Depresyonun, bireylerin günlük yaşam aktivitelerini olumsuz etkileyen, en az iki hafta süren bir ruh halinin bozulması olarak tanımlandığını ifade eden Dr. Özçimen, bu durumun yanında şu belirtilerin de gözlemlenebileceğini vurguluyor:
- Uyku bozuklukları (uykusuzluk veya aşırı uyuma)
- İştah değişiklikleri (iştahsızlık veya aşırı yeme)
- Huzursuzluk ve sinirlilik
- Hareketlerde yavaşlama
- Yorgunluk ve enerji kaybı
- Kararsızlık, değersizlik ve suçluluk düşünceleri
- Dikkatte azalma ve ölüm düşünceleri
Depresyonun Nedenleri
Uzm. Dr. Özçimen, depresyonun nedenlerini açıklarken, bu durumun genellikle genetik yatkınlık, ekonomik koşullar, eğitim düzeyi, işsizlik gibi demografik ve sosyo-ekonomik etmenlerin bir kombinasyonu ile ortaya çıktığını belirtiyor. Ayrıca, ruhsal travmalar, savaş ve göç gibi çevresel faktörlerin de depresyona neden olabileceğini ifade ediyor. Depresyonun, tek bir neden yerine, birden fazla risk faktörünün olumsuz etkileşimi ile geliştiğini vurguluyor. Dr. Özçimen, şu bilgileri ekliyor:
- Stresli yaşam olayları (ailevi sorunlar, ekonomik problemler, yoğun iş temposu, travmatik olaylar) depresyona yol açabilir.
- Kronik hastalıklar, hormonal değişiklikler ve bazı ilaçlar da depresyonu tetikleyebilir.
Türkiye’de Depresyon Oranları
Araştırmalara göre, Türkiye’de depresyon oranlarının son yıllarda ciddi bir artış gösterdiği gözlemlenmektedir. Uzm. Dr. Özçimen, pandeminin getirdiği sosyal izolasyon, belirsizlik ve ekonomik zorlukların bu artışı tetiklediğini belirtiyor. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), 2020 yılında depresyonun dünya genelinde artış gösterdiğini ve Türkiye’nin de bu durumdan etkilendiğini vurgulamıştır.
Sosyoekonomik Etkenler ve Depresyon
Dr. Özçimen, Türkiye’deki depresyon artışının sosyoekonomik faktörlerden kaynaklandığını ifade ediyor. Gelir ve eğitim düzeyinin artması ile depresyon riskinin azaldığını belirtiyor. Araştırmalar, sosyo-ekonomik düzeyi düşük ve metabolik sendrom gibi kronik hastalıklara sahip bireylerin depresyon riskinin daha yüksek olduğunu göstermektedir. İşsizlik, toplumsal eşitsizlikler ve ekonomik sorunların da stres seviyesini yükselterek depresyonun ortaya çıkmasını kolaylaştıran nörobiyolojik süreçlere yol açtığını belirtiyor.
Kadınlarda Depresyonun Yaygınlığı
Türkiye’de depresyonun, dünya genelinde olduğu gibi kadınlarda erkeklere oranla daha sık görüldüğünü ve yaşla birlikte bu oranların arttığını söyleyen Dr. Özçimen, eğitim düzeyi açısından üniversite ve üzeri eğitim alan bireylerde depresyonun daha az yaşandığını ifade ediyor. Ayrıca, evli olmayan veya boşanmış bireylerin, evli bireylere göre depresyona yakalanma riskinin daha yüksek olduğunu vurguluyor.
Kış Depresyonu
Kış depresyonunun mevsimsel bir duygudurum bozukluğu olduğunu belirten Dr. Özçimen, bu durumun genellikle sonbahar ve kış aylarında başladığını ve bahar ile yaz aylarında sona erdiğini aktarıyor. Kışın gün ışığının azalmasının, vücutta bazı biyolojik ve kimyasal değişikliklere yol açtığını ve bu durumun ruh hali üzerinde olumsuz etkiler yarattığını ifade ediyor:
- Güneş ışığının azalması, melatonin ve serotonin gibi beyin kimyasallarının dengesini bozabilir.
- Azalan güneş ışığı, melatonin üretiminin artmasına ve serotonin seviyelerinin düşmesine neden olabilir.
- Kış aylarında D vitamini eksikliği depresyon belirtilerini tetikleyebilir.
- Soğuk havayla birlikte azalan sosyal etkinlikler ve fiziksel aktiviteler de kış depresyonunu artırabilir.
Depresyona İyi Gelen Yöntemler
Depresyonla başa çıkmada bazı kişisel yöntemlerin de önemli olduğunu belirten Uzm. Dr. Özçimen, şunları vurguluyor:
- Doktorun önerdiği ilaçları düzenli olarak almak ve terapi seanslarına katılmak önemlidir.
- Depresyon hakkında bilgi sahibi olmak, bireyin durumunu anlamasına yardımcı olur.
- Aile ve arkadaş desteğini almak, durumu paylaşmak faydalıdır.
- Alkol ve uyuşturucu gibi maddelerden uzak durmak, depresyon belirtilerini yönetmede kritik bir rol oynar.
- Düzenli egzersiz yapmak, daha önce zevk alınan aktiviteleri sürdürmek, dengeli beslenmek ve yeterli uyku almak depresyonla mücadelede etkilidir.
İlaç Tedavisi ve Tedavi Süreci
Uzm. Dr. Özçimen, depresyonun tanısının doktor tarafından fizik muayene, laboratuvar testleri ve psikiyatrik değerlendirmelerle konulduğunu belirtiyor. Depresyonun çoğunlukla tedaviye iyi yanıt veren bir ruhsal hastalık olduğunu ifade eden Dr. Özçimen, tedavi sürecinin en etkili yönteminin ilaç tedavisi ile psikoterapi müdahalesini bir arada yürütmek olduğunu açıklıyor. Dirençli vakalarda veya intihar riski olan hastalar için hastanede yatarak tedavi ve elektrokonvülsif tedavi (EKT) gibi yöntemlerin de uygulanabileceğini belirtiyor. Tedavi edilmediği takdirde depresyonun, bireyin hayat kalitesini ciddi şekilde bozabileceği ve daha ağır ruhsal sorunlara yol açabileceği konusunda uyarıda bulunuyor.
News
