İklim Krizinin Derinleşen Etkileri
Birleşmiş Milletler Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) Genel Sekreteri Celeste Saulo, “Bir yıl daha ve bir rekor daha” ifadesiyle, iklim krizine karşı acil adımlar atılması gerektiğinin altını çizdi. Bu rekor seviyeye ulaşılmasında, fosil yakıtların yüksek oranlarda kullanılmaya devam edilmesi, büyük ölçekli yangınlar ve ağaçların karbon emilim kapasitesindeki potansiyel düşüş etkili oldu. Bilim insanlarının 2023 yılı itibarıyla yaptığı gözlemler, atmosferdeki karbon dioksit seviyesinin milyonda 420 parçacık (ppm) olduğunu ortaya koydu. Bu rakam, Sanayi Devrimi öncesine göre %51 oranında bir artışı temsil ediyor.
Ayrıca, metan ve azot oksit gibi daha kısa süreli fakat etki gücü yüksek kirleticilerin de hızlı bir şekilde yükseldiği gözlemlendi. Metan seviyesi, 1,934 milyar parçacık seviyesine ulaşarak sanayi öncesi döneme kıyasla %165’lik bir artış gösterdi. Azot oksit yoğunluğu ise milyarda 336,9 parçaya çıkarak %25 oranında bir yükseliş kaydetti. Saulo, “Paris Anlaşması’nın 1,5°C hedefi yolundan çıkmış durumdayız” derken, atmosferdeki her bir ppm artışının ve sıcaklık artışının dünya üzerindeki etkilerini vurguladı.
Fosil yakıtların yanması neticesinde yayılan gazların, gezegeni ısıtarak küresel sıcaklık artışına neden olduğu belirtiliyor. WMO, bu ısınmanın orman yangınlarının şiddetini artırabileceği ve okyanusların karbon emilimini azaltabileceği gibi “kritik öneme sahip” iklim geri bildirimlerine yol açabileceği konusunda uyarılarda bulundu. Son on yılda küresel emisyon artışında bir yavaşlama gözlemlense de, atmosferdeki karbon yoğunluğu hızla artmaya devam etmektedir. Bu durum, değişen iklim koşullarında karbon emici kaynakların ne denli etkili kalabileceği konusunda soru işaretleri yaratmaktadır.
Gezegen, milyonlarca yıl önce bu seviyelerde karbon dioksit yoğunluğu yaşamıştı; o dönemde dünya, bugünden 2-3 derece daha sıcaktı ve deniz seviyesi 10-20 metre daha yüksekti. Norveç’teki Cicero Araştırma Merkezi’nden iklim bilimci Glen Peters, atmosferdeki sera gazı yoğunluklarının, insanların emisyon azaltma çabalarında ne kadar ilerleyebildiğinin en doğru göstergesi olduğunu belirtti. Mevcut verilerin, bu alanda yeterli bir ilerleme kaydedilemediğini ortaya koyduğunu ifade etti.
WMO’nun bu açıklamaları, yaklaşan COP29 iklim zirvesi öncesinde, Azerbaycan’da gerçekleştirilecek olan önemli bir buluşma öncesine denk geldi. Birleşmiş Milletler Çevre Programı’nın Perşembe günü yayımladığı rapor ise, yüzyıl sonuna kadar dünya sıcaklığının 3°C’ye ulaşabileceği uyarısında bulundu. Oysa dünya liderleri, ısınmayı 1,5°C’de durdurma taahhüdünde bulunmuştu.
Imperial College London’dan iklim bilimci Joeri Rogelj, “Atmosferde rekor seviyeye ulaşan karbon dioksit, ekonomilerimizin havaya bıraktığı rekor sera gazlarının mantıklı bir sonucudur” dedi. Rogelj, mevcut eğilimlerin devam etmesi durumunda küresel ısınmanın Paris Anlaşması’nın belirlediği tüm sınırları aşacağını ve bu gidişatın sürdürülebilir olmadığını vurguladı. Bilim insanları, emisyonları yüzyılın ortasına kadar sıfıra indirmek için yıllık 1 ila 2 trilyon dolar yatırım gerektiğini tahmin ediyor.
WMO, her geçen ppm ve her sıcaklık artışının dünyada daha fazla iklim felaketine kapı araladığını belirterek, hükümetlerin hızlı ve etkili bir şekilde harekete geçmeleri gerektiğini vurguluyor.
News
