Intelsat 33e Uydusunun Gizemli Parçalanması
Uzayda görev yapan büyük bir iletişim uydusu olan Intelsat 33e, 20 Ekim tarihinde yaşanan ani bir güç kaybının ardından gizemli bir şekilde parçalara ayrıldı. 35 bin kilometre yükseklikte, Hint Okyanusu üzerinde konumlanan bu uydu, Avrupa, Orta Afrika, Orta Doğu, Asya ve Avustralya gibi geniş bir coğrafyaya geniş bant iletişim hizmeti sunuyordu. ABD Uzay Kuvvetleri, uydunun en az 20 parçaya ayrıldığını doğruladı. Bu beklenmedik olay, dünya yörüngesindeki uzay çöplerinin sayısını daha da artırarak, uzayda bulunan diğer araçlar için büyük bir tehlike oluşturdu. Olayın nedeni ise henüz tam olarak aydınlatılamadı. Peki, Intelsat 33e neden parçalandı ve bu durum gelecekte diğer uydular için bir tehlike mi teşkil ediyor?
Parçalanan Uydunun Tarihçesi
Boeing tarafından üretilen Intelsat 33e, Ağustos 2016’da uzaya fırlatılmıştı. Ancak bu uydu, görev süresi boyunca çeşitli teknik sorunlarla karşılaştı. 2017 yılında, birincil itici sistemindeki arızalar nedeniyle yörüngesine planlanandan üç ay geç ulaşmıştı. Ayrıca, istasyon koruma faaliyetleri sırasında beklenenden fazla yakıt tüketimi, görev süresinin 2027 yılına kadar kısalmasına neden oldu. Bu sıkıntılar dolayısıyla şirket, 78 milyon dolarlık bir sigorta talebinde bulunmuştu. Ancak, uydunun parçalandığı sırada sigortasının olmadığı bildirildi.
Uzay Çöpleri: Büyüyen Bir Tehdit
Intelsat 33e’nin parçalanması, dünya yörüngesindeki uzay çöpleri sorununu yeniden gündeme getirdi. Avrupa Uzay Ajansı (ESA) tarafından yapılan tahminlere göre, dünya yörüngesinde 10 cm’den büyük 40.000’den fazla, 1 cm’den küçük ise 130 milyondan fazla enkaza rastlanıyor. Bu enkazlar, uzaydaki diğer uydular ve görevler için ciddi bir tehdit oluşturuyor. Intelsat 33e’nin parçalanması, küçük boyuttaki enkazların izlenememesi nedeniyle potansiyel riskleri daha da artırıyor. Science Alert’te yer alan habere göre, yüksek irtifalarda bu enkazları tespit etmek giderek zorlaşıyor ve dünya yörüngesi tehlikeli bir yer haline gelmeye devam ediyor. Haziran ayında, düşük dünya yörüngesinde bulunan RESURS-P1 uydusunun parçalanması sonucunda 100’den fazla izlenebilir parça ortaya çıkmıştı.
Kim Sorumlu Tutulacak?
Bu tür olaylarda, uzaya nesne fırlatan ülke genellikle sorumlu tutuluyor. 1972 tarihli Uluslararası Uzay Nesneleri Sorumluluk Sözleşmesi’ne göre, uzayda meydana gelen hasarların sorumluluğu, fırlatıcı ülkeye aittir. Ancak pratikte bu sorumluluğun yerine getirilmesi son derece zor. 2023 yılında, ABD Federal İletişim Komisyonu (FCC) ilk defa uzay çöpleri nedeniyle bir ceza uygulamıştı. Ancak Intelsat 33e olayında benzer bir cezanın uygulanıp uygulanmayacağı belirsiz. Uzayın artan kullanımıyla birlikte dünya yörüngesi giderek kalabalıklaşıyor. Uzay çöplerinin yarattığı riskleri yönetebilmek için sürekli gözetim ve takip teknolojilerinin geliştirilmesi elzem hale geliyor. Ayrıca, uyduların görev süreleri sona erdiğinde güvenli bir şekilde yörüngeden çıkarılması da büyük bir önem taşıyor. Özellikle Uluslararası Uzay İstasyonu gibi büyük yapılar parçalandığında, ortaya çıkacak enkaz miktarı çok daha büyük olacaktır. İstasyonun 2030 yılında görevini sonlandırması planlanıyor ve SpaceX bu konuda bir sözleşme almış durumda.
News
