İber Yarımadası’ndaki arkeologlar, yaklaşık 65 bin yıl önce Neandertallerin ateşi kontrol ederek yapışkan madde üretimi için kullandığı bir “fabrika” keşfetti. Bu özel yapı, modern insanların bölgeye ayak basmasından tam 20 bin yıl önceye tarihleniyor ve Neandertallerin mühendislik becerilerinin ne kadar gelişmiş olduğunu gözler önüne seriyor.
Araştırmacılar, Cebelitarık’taki bir mağaranın zeminine kazılmış yuvarlak bir çukurun, Neandertallerin taş aletlere sap eklemek için kullandığı yapışkan maddeleri üretmede kritik bir öneme sahip olduğunu belirledi. Çukur, yaklaşık 22 santimetre çapında ve 9 santimetre derinliğinde olup, dik kenarları ve kuzey-güney yönünde uzanan iki kısa kanalı içeriyor. Bu dikkatlice tasarlanmış çukur, ateşi ve sıcaklığı hassas bir şekilde yönetmek amacıyla kullanılmıştır.
Çukurun içinde yapılan analizler sonucunda kömür, kısmen yanmış bitkisel malzeme ve yapışkan madde üretiminde kullanılan kaya güllerinden alınmış reçine izleri tespit edildi. Çukurun duvarlarından alınan örneklerde yanma ile ilişkilendirilen kimyasal maddeler ve bitki yapraklarındaki koruyucu balmumlarının kalıntıları da bulundu. Araştırmacılar, Neandertallerin çukuru kaya gülü yapraklarıyla doldurduktan sonra üzerini ıslak kum ve toprakla kaplayarak içeriye oksijen girişini engellediklerini düşünüyorlar. Çukurun üzerindeki ince dallardan oluşan küçük bir ateşle bitkiler ısıtılarak reçine elde edildi. Bu süreçte kullanılan guano (kuş veya yarasa dışkısı), karışımın mühürlenmesine yardımcı olmuş olabilir.
Teknolojik İnovasyon ve Ekip Çalışması
Çalışmanın yazarlarından Francisco Jiménez-Espejo, bu karmaşık işlemin iki Neandertalin iş birliğiyle gerçekleştirilmiş olabileceğini öne sürdü. Çukurun iki tarafındaki kanalların, ısınmış yaprakların hızla çıkarılması için kullanıldığı belirtiliyor. Bu durum, Neandertallerin yalnızca teknolojik açıdan ileri olmadığını, aynı zamanda etkili bir ekip çalışması yapabildiklerini de gösteriyor.
Araştırmaya göre, bu yöntem modern bilim insanlarının 2017’de gerçekleştirdiği bir deneyle benzerlik taşıyor. O deneyde, yapışkan madde üretimi için benzer bir fırın modeli kullanılmıştı. Bu keşif, Neandertallerin mühendislik becerilerini ve karmaşık görevleri başarıyla yerine getirme yeteneklerini bir kez daha gözler önüne seriyor.
Araştırmanın sonuçları Quaternary Science Reviews dergisinde yayımlandı. Bu buluş, Neandertallerin alet yapımı konusundaki bilgisinin ve teknolojik inovasyonlarının tarih öncesi insan davranışına dair önemli ipuçları sunduğunu ortaya koyuyor.