Türkiye ekonomisi, yüksek faiz oranları ve kredi kısıtlamalarının etkisiyle yavaşlama sürecine girmişken, kredi kartı ile yapılan taksitli harcamalarda tarihi bir düşüş yaşanıyor. Yerel seçim döneminde zirveye ulaşan kredi kartı taksitli borç bakiyesi, son üç ayda önemli bir gerileme kaydetti. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, 5 Nisan 2024 tarihinde 787,8 milyar TL olarak kaydedilen kredi kartı taksitli borç bakiyesi, 26 Temmuz 2024’te 678,8 milyar TL’ye düştü. Bu yaklaşık üç aylık süreçteki düşüş oranı yüzde 13,8 olurken, toplam düşüş miktarı ise 109 milyar TL’yi buldu.
Bu dönemde, bireysel kredi kartındaki taksitli borç bakiyesi yüzde 13,7 oranında düşüş göstererek 599,9 milyar TL’den 517,8 milyar TL’ye geriledi. Aynı zamanda ticari kredi kartlarındaki borç bakiyesi de yüzde 14,4 oranında bir azalışla 187,9 milyar TL’den 161 milyar TL’ye indi. TCMB’nin Aralık 2005’e kadar uzanan verileri, kredi kartında taksitli borç bakiyesindeki bu denli hızlı bir düşüşün daha önce görülmediğini ortaya koyuyor.
Yüksek Faizlerin Etkisi
Seçim sonrası dönemde, kur ve faiz artışı beklentileriyle yüksek seyreden kredi kartı taksitli harcamaları, yerel seçimlerin ardından hızla gerilemeye başladı. Seçim sonrası döviz kuru artışları yaşanmazken, kredi kartı faiz oranları yükseldi. Yerel seçimlerin hemen ardından, 6 Nisan 2024 tarihinde TCMB, kredi kartı işlemlerinde uygulanacak azami faiz oranlarını artırma kararı aldı. Bu değişiklik ile birlikte, kart borcunda asgari ödemeden sonra kalan kısım için uygulanacak aylık faiz oranı yüzde 3,66’dan yüzde 4,25’e yükseltildi. Ayrıca, kredi kartında azami gecikme faizi ise yüzde 3,96’dan yüzde 4,55’e çıkarıldı. Yabancı para cinsinden kredi kartı borçları için gecikme faizi de yüzde 3,23’ten yüzde 3,70’e yükseltilmiş durumda.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), 31 Temmuz 2023 tarihinde aldığı bir kararla, hava yolları, seyahat acenteleri ve yurt dışı konaklama harcamaları için taksitlendirme seçeneğini kaldırmıştı. Bunun yanı sıra, bankaların mart ayında kredi kartı müşterilerinin nakit avans limitlerini ve taksit sayısını azaltma yönünde adımlar attığı da basına yansımıştı. Genel olarak kartlı harcama artışında son aylarda gözlemlenen yavaşlama ise dikkat çekici bir başka gelişme. Örneğin, haftalık kart harcamalarının aylık ortalamasının yıllık artışı, şubat ayında yüzde 135,5 seviyesine ulaşırken, bu oran temmuz ayında yüzde 80,8’e kadar geriledi.