Türkiye’nin Filistin’e İhracatında Şaşırtıcı Artış
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından açıklanan 2024 yılı Temmuz ayı ihracat rakamları, dikkat çekici detaylarla dolu. Türkiye, 9 Nisan’da İsrail’e yönelik ihracatı kısıtladıktan sonra, 3 Mayıs’ta bu ihracatı tamamen yasaklamıştı. Ancak, bu süreçte Filistin’e yapılan ihracatın Temmuz ayında inanılmaz bir artış göstermesi gözlerden kaçmadı. Temmuz 2023’te yalnızca 9,3 milyon dolar seviyesinde olan Türkiye’nin Filistin’e ihracatı, Temmuz 2024’te %1180’lik olağanüstü bir artışla 119,7 milyon dolara fırladı.
Patlama Mayıs Ayında Başladı
Normal şartlarda aylık 10 milyon dolar civarında seyreden Türkiye’nin Filistin’e ihracatı, Mayıs ayında İsrail’e ihracatın durdurulmasıyla birlikte büyük bir sıçrama yaşadı. Bu dönemde yıllık %338 artışla 51,5 milyon dolara, Haziran’da ise %536 artışla 58,6 milyon dolara yükseldi. Temmuz ayında ise yaklaşık 120 milyon dolarla rekor kırması, birçok soru işaretini beraberinde getirdi. Evrensel gazetesinde Uğur Zengin imzasıyla yayımlanan “İhracatta ‘tuhaf’ rakamlar: mücevher, çimento, madenle Filistin’e ihracat yüzde 1180 arttı” başlıklı haberde, İsrail ile ticaretin sıfıra düştüğü bir dönemde Filistin’e yapılan ihracattaki bu astronomik artışın sorgulanması gerektiği vurgulandı.
Binlerce Katlık Artışlar Var
Temmuz 2024’te Türkiye’nin Filistin’e ihracatı, çeşitli sektörlerde dikkat çekici artışlar gösterdi:
- Çelik sektöründe yıllık %51.757 artışla 28 bin dolardan 14,3 milyon dolara
- Çimento, cam, seramik ve toprak ürünleri sektöründe yıllık %453.681 oranında artışla bin dolardan 4,7 milyon dolara
- Demir ve demir dışı metal sektöründe yıllık %13.028 oranında artışla 30 bin dolardan 3,9 milyon dolara
- Hazır giyim ve konfeksiyon sektöründe %19.127 oranında artışla 52 bin dolardan 9,9 milyon dolara
- Hububat ve bakliyat sektöründe %164 artışla 8,1 milyon dolardan 21,4 milyon dolara
- Kimyevi maddeler sektöründe %4.452 oranında artışla 378 bin dolardan 17,2 milyon dolara
- Madencilik sektöründe %35.681 oranında artışla 14 bin dolardan 5,1 milyon dolara
- Meyve sebze sektöründe %4.296 oranında artışla 160 bin dolardan 7 milyon dolara
- Mobilya, kağıt ve orman ürünleri sektöründe sıfırdan 12 milyon dolara
- Otomotiv sektöründe %4.839 artışla 48 bin dolardan 2,3 milyon dolara
İsrail Limanları Üzerinden Yapılıyor
Anadolu Ajansı tarafından 7 Nisan 2024 tarihinde yayımlanan bir haberde, Türkiye’nin Filistin’e ihracatının %96,5’inin İsrail’e ait Hayfa ve Aşdod limanlarından gerçekleştirildiği bilgisi verildi. Bu limanlar üzerinden Batı Şeria ve Gazze’ye mal transferinin yapıldığı belirtilmişti. Haberde, “Türkiye’den Filistin’e gönderilen mallar, Filistin’in kendi gümrüklerinin olmaması nedeniyle İsrail üzerinden ve İsrail gümrükleri aracılığıyla geçiş yapıyor. Filistin’e gelecek mallarda varış noktası olarak İsrail’in gösterilmesi veya ‘via Israel’ ibaresinin bulunması zorunlu tutuluyor” denilmişti. Ayrıca, “İsrailli tüccarlar, Filistinli tüccarlara satmak üzere Türkiye’den mal alırken, bazı Filistinliler de İsrail’e satmak üzere Türkiye’den ithalat yapıyor. Bu nedenle, ulusal istatistiklere yansıyan verilerde Filistin’e yapılan ticaretin hemen hemen tamamı İsrail olarak görünmektedir” ifadelerine yer verilmişti.
Bakanlardan Açıklamalar
İsrail’e ihracatın yasaklanmasından önce, hükümet yetkilileri, “Kayıtlarda İsrail görünüyor ama aslında ihracatın çoğunu Filistin’e yapıyoruz, fakat bunu İsrail üzerinden yaptığımız için böyle görünüyor” şeklinde açıklamalar yapmıştı. Ancak, yasak sonrası Filistin’e ihracat rakamlarının bu kadar artması ve bu ihracatın da İsrail limanları üzerinden gerçekleştiğinin bilinmesi, kamuoyunda çeşitli şüphelere yol açtı.
TİM Başkanından İlk Yorum
Filistin’e ihracat rakamlarındaki bu olağanüstü artış, “İsrail’e ihracat kayıtlarda Filistin olarak mı gösteriliyor?” sorularını gündeme getirdi. TİM Başkanı Mustafa Gültepe, Sozcu.com.tr’ye yaptığı açıklamada, “İsrail’e değil, Filistin’e ihracat yapıyoruz. Şu an yasak olduğu için İsrail’e ihracat mümkün değil. Filistin’e ihracatta bu kadar yüksek bir artış olmasının nedenini ise bilmiyorum” dedi. TİM Başkan Vekili ve İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Çetin Tecdelioğlu ise, daha önce İsrail üzerinden yapılan ve bu nedenle İsrail olarak kaydedilen ihracatın bir kısmının Filistin’e ve diğer ülkelere gittiğini, şimdi ise yine İsrail limanları üzerinden Filistinli şirketlere yapılan ve Filistin olarak kaydedilen ihracatın daha sonra İsrail ve diğer ülkelere transfer edilmiş olabileceğini, dolayısıyla ihracatın tamamen durmasının imkansız olduğunu ifade etti.
News
