Uluslararası Okuryazarlık Günü
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), 1967 yılından bu yana her yıl 8 Eylül’ü “Uluslararası Okuryazarlık Günü” olarak kutlamaktadır. Bu özel gün, okuryazarlığın temel bir insan hakkı olduğunu vurgulamakta ve bunun yanı sıra karşılıklı anlayışı, sosyal uyumu ve barışı teşvik etmek için okuryazarlığın önemini gözler önüne sermektedir. UNESCO’ya göre, okuryazarlık sadece bireyler için değil, aynı zamanda toplumlar için de hayati bir öneme sahiptir. Okuryazarlık sayesinde insanlar, daha fazla bilgi, beceri, değer, tutum ve davranış edinmekte ve bu da onları toplumun aktif birer parçası haline getirmektedir.
Okuryazarlığın sağladığı diğer önemli katkılar arasında, yoksulluğun azaltılması ve iş gücüne katılımın artması yer almaktadır. Bu durum, ülkelerin ekonomik kalkınmasını olumlu yönde etkilemekte ve bireylerin yaşam standartlarını yükseltmektedir.
SALGIN DÖNEMİNDE OKURYAZARLIK ORANLARINDA GERİLEME
UNESCO’nun verilerine göre, 1979 yılında dünya genelinde okuryazarlık oranı %68 iken, günümüzde dünya nüfusunun %86’sından fazlasının okuma yazma bildiği tahmin edilmektedir. Ancak son 50 yılda elde edilen bu istikrarlı ilerlemeye rağmen, COVID-19 salgını döneminde eğitime erişimin kısıtlanması nedeniyle okuryazarlık seviyelerinde bir gerileme yaşanmıştır. 2022 verilerine göre, 15 yaş ve üzeri her 7 yetişkinden en az biri, temel okuryazarlık becerilerinden yoksun kalmıştır. Bugün itibarıyla, 250 milyon çocuk ve genç hala okula gidememekte ve 754 milyon yetişkin temel okuryazarlık becerilerine sahip değildir. Bunun yanı sıra, milyonlarca çocuk okuma, yazma ve matematikte temel yeterlilik seviyelerini elde etmekte zorluk yaşamaktadır.
ERKEKLERDE OKURYAZARLIK ORANI DAHA YÜKSEK
Dünya genelinde okuma yazma bilmeyen 754 milyon yetişkinin neredeyse üçte ikisi kadınlardan oluşmaktadır. 15 yaş ve üzeri erkeklerde okuryazarlık oranı %90 iken, bu oran kadınlarda %82,7 olarak belirlenmiştir. Bu eşitsizlik, az gelişmiş ülkelerde erkeklerin çalışmaya giderken, kadınların evde kalarak ev işlerine ve çocuk bakımına yönlendirilmesiyle daha da belirgin hale gelmektedir. Gelişmiş ülkelerde ise cinsiyetler arasındaki farkın çok daha az olduğu gözlemlenmektedir.
GELİŞMİŞ ÜLKELERDE OKURYAZARLIK ORANI YÜKSEK
Gelişmiş ülkeler, %96 veya daha yüksek yetişkin okuryazarlık oranına sahipken, az gelişmiş ülkelerin ortalama okuryazarlık oranı ise %65 seviyesinde kalmaktadır. Okuryazarlığın en düşük olduğu ülkeler, genellikle dünyanın en yoksul ülkeleri arasında yer alan Güney Asya, Batı Asya ve Sahra Altı Afrika’da bulunmaktadır. Bu bölgelerde, eğitime erişim olsa bile ekonomik zorluklar yaşayan aileler, çocuklarının okula gitmek yerine çalışarak para kazanmasını beklemektedir. Öte yandan, Finlandiya, Grönland, Lüksemburg ve Norveç gibi ülkeler, okuryazarlık oranını %100 seviyesine ulaşmış ülkeler arasında yer almaktadır.
Bundan dolayı, Birleşmiş Milletler (BM) “Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri” doğrultusunda 2030 yılına kadar tüm dünya nüfusunun okuryazar olmasını hedeflemektedir.
News
