Son Dönem Belirtileri ve Palyatif Bakım
Uzmanların belirttiği üzere, ölüm sürecinin yaklaşmasıyla birlikte bazı fiziksel belirtiler dikkat çekici hale gelebilir. Özellikle dizlerin, ayakların ve ellerin alacalı mavimsi-mora dönüşmesi, bu sürecin önemli işaretlerinden biridir. Kişinin hayattan geri çekilmesi ve kendisini mutlu eden aktivitelerden uzaklaşması da bu belirtiler arasında yer alır. Bunun yanı sıra, hastanın yeme ve içme alışkanlıklarında belirgin değişiklikler gözlemlenebilir; yaşlı bireyler genellikle daha az yemek yerken, gençler bu süreçte daha fazla konuşma eğiliminde olabilirler.
Daha belirgin ve kritik belirtiler, vefattan bir ila iki hafta önce ortaya çıkma eğilimindedir. Bu dönemde uzmanlar, “Kişi kendini sürekli yorgun ve bitkin hissedebilir, o kadar halsiz olabilir ki yatağından çıkmakta zorlanabilir” yorumunu yapmaktadır. Ayrıca, uyku düzeninde de önemli değişiklikler yaşanabilir. İştah azalması ve sıvı alımında düşüş, bu süreçte sıkça karşılaşılan durumlardandır. Bununla birlikte, kan basıncında, solunumda ve kalp atış hızında meydana gelen değişiklikler de dikkat edilmesi gereken diğer belirtilerdir.
Zihinsel değişiklikler de sürecin bir parçasıdır ve kafa karışıklığı, kişinin sersemlemiş gibi görünmesi veya halüsinasyonlar yaşaması bu durumlar arasında yer alabilir. Her bireyin ölüm süreci farklıdır, ancak palyatif bakım uzmanları, sevilen birinin yanında olmanın önemini vurgulamaktadır.
İngiltere’nin en büyük yaşam sonu yardım kuruluşu olan Marie Curie, kişinin kendisiyle konuştuğunda veya ona dokunduğunda yanıt vermeyebileceğini, ancak yine de varlığınızı hissedebileceğini ve duygusal olarak rahatlayabileceğini belirtmektedir.
Kuruluş, ailelerin “veda etmek için doğru zamanın ne olduğunu” düşünmekte endişelenmelerine gerek olmadığını ifade etmektedir. Ailelerin, “kişi için en uygun olanı yapmaları” gerektiği önerilmektedir. Bazı insanlar beklenmedik bir hızla kötüleşebilir, bu nedenle sevdiklerinize söylemek istediğiniz bir şey varsa, bunu o anda ifade etmeniz önemlidir. Aile üyeleri veya arkadaşlarınızdan, sevdiğiniz kişiyi ziyaret etmelerini veya onlarla vedalaşmalarını istemek de faydalı olabilir. Bazı insanlar ziyaretçiler arasında dinlenme ihtiyacı hissedebilirken, diğerleri etraflarında insanların olmasını rahatlatıcı bulabilirler.
Son saatlerine yaklaşan bireylerde, “dizlerindeki, ayaklarındaki ve ellerindeki derinin” “benekli mavimsi-mor” bir hale dönüşmesi ve nefes almakta zorluk çekmesi sık görülen durumlar arasındadır. Bu dönemde vücut ısısı düşebilir ve idrara çıkma ile bağırsak hareketleri durabilir.
News
