Angela Merkel: 70 Yaşında ve Yeni Bir Hayata Adım Atıyor
Artık 70 yaşında olan Angela Merkel, 2018 yılının Aralık ayında görevine veda ettikten sonra, sıradan bir apartman dairesinde inzivaya çekilmiş durumda. Berlin’in merkezinde, 60’ların mimarisini yansıtan dolambaçlı bir apartmanda yaşamını sürdürüyor. Kendisini ziyarete gelen arkadaşlarını, kitap yazdığı yer olan bu evde ağırlıyor. Berlinliler için pazarda ya da markette Merkel’i görmek ve onunla sohbet etmek son derece olağan bir durum. Evinin vitrini, kocasının fotoğrafları ve siyah beyaz şehir manzaralarıyla dolu; süzülen patenciler ve köprü altındaki insanların yer aldığı fotoğraflar yalnızca birkaç detay. DER SPIEGEL’i konuk eden eski Şansölye, röportaja başlamadan önce gururla kitabını gösteriyor; bu kitabın basılı bir kopyasına sahip olan birkaç kişiden biri.
Almanların Endişeleri ve Merkel’in İyimserliği
“Almanlar gelecekten korkuyor. Ya siz?” – Ben temelde iyimser bir insanım ama bu endişelerde haklılar. Şansölye olarak geçirdiğim dönemde, ilk iki yılda bu görevin temel becerilerini öğrenme fırsatım oldu, ardından birçok kriz patlak verdi. O zamandan beri çatışmaların sayısının sadece hızla arttığını gözlemledim.
Uzlaşmanın Önemi
“Eğil, eğil… Ama kırılmadığından emin ol!” – Yeni sosyal iletişim olanakları sayesinde, siyah ve beyaz yerine grinin tonlarını görme ve uzlaşma seçeneği gün geçtikçe daha baskın hale geliyor. Her şeyi bir arada tutmak, Avrupa’yı bir arada tutmak için daha fazla çaba gerekiyor. Papa Francis bir keresinde bana farklı görüşlerle nasıl başa çıkılacağı konusunda bir tavsiye vermişti: “Eğil, eğil, eğil. Ama kırılmadığından emin ol.” Bu, benim dönemimde bile zordu. Şimdi durum daha da kötüleşti.
Donald Trump ile İlişkisi
“Donald Trump kazandı, anketler yanıldı” – Anketler yine yanıldı. Kaç gazete sayfası Harris’in az farkla kazanabileceğine dair haberlerle doldu? Sayısız… O gün sabah saat altıda uyandım, cep telefonuma baktım… Sonuç üzüntü… Hillary Clinton’ın 2016’da kazanamaması da benim için büyük bir hayal kırıklığıydı. Eğer siyasette kazan-kazan durumuna izin vermeyen ve yalnızca kazananları ve kaybedenleri kutuplaştıran biri varsa, bu tarafsızlık açısından oldukça zor bir iştir.
Hatırlıyor musunuz? 2017 yılında Beyaz Saray’a yaptığım ziyarette, onu görevdeki fotoğrafçılarla birlikte el sıkışmaya ikna etmeye çalıştım, son derece yapıcı bir şekilde; ancak o bu teklifi reddetti.
Trump ile Rekabet
“Her karşılaşma bir rekabettir” – Trump çok meraklıydı ve detayları öğrenmek istiyordu. Ancak bunları yalnızca kendi avantajına göre test etmek, kendisini güçlendiren ve başkalarını zayıflatan argümanlar bulmak için kullanıyordu. Odada ne kadar çok insan varsa, kazanma arzusu da o kadar büyüktü. Onunla sohbet edemezsiniz; her karşılaşma bir rekabettir: sen ya da ben.
Trump’ın Etkisi ve Küresel Sorunlar
“Trump dünya barışı için bir zorluk” – Bu dünya için, özellikle çok taraflılık açısından bir zorluk. Çünkü bu başkanın arkasında, dolarla birlikte küresel para sistemi üzerinde de güçlü bir etkiye sahip olan dünyanın en güçlü ekonomisi var. Amerikan yaptırımlarının etkisiyle karşılaştırıldığında, Amerikan şirketleriyle artık ticaret yapmayacağımızı söyleseydik bu mantıksız olurdu.
Trump’ın artık Silikon Vadisi’nin muazzam sermaye gücüne sahip büyük şirketleriyle gözle görülür bir ittifakı var: Elon Musk. Eğer onun gibi bir kişi uzaydaki aktif uyduların yüzde 60’ının sahibiyse, bu durum siyasi sorunların yanı sıra bizi, tüm dünyayı son derece endişelendiriyor olmalı.
Musk ve Siyasi Güç
“Musk Trump’tan daha büyük bir tehdit mi?” – O kadar ileri gitmem. Ancak siyaset, güçlü ve sıradan vatandaşlar arasındaki sosyal dengeyi belirlemelidir. Bankacılık krizinde, euro krizinde ve küresel ekonomik krizde işleri düzeltebilecek son otorite siyasetti. Eğer bu son örnek, sermaye gücü veya teknolojik yetenekler aracılığıyla şirketler tarafında çok fazla etki yaratıyorsa, bu hepimiz için benzeri görülmemiş bir zorluktur.
Kitabın İçeriği ve Anıları
Merkel’in otobiyografisi 700 sayfadan oluşuyor ve 400 sayfada şansölye olarak geçirdiği 16 yılı kaleme alıyor. Önceki başbakanların Merkel’den çok daha az görev sürelerine sahip olmalarına rağmen, sayfalar dolusu anı kaleme aldıkları gözlemleniyor. Peki Merkel neden kendini kısıtladı?
– Hayır… Çünkü kitapta farklı bir yaklaşımım var, önsözde de belirttiğim gibi: Şu anda 70 yaşındayım, 35 yıldır Doğu’dayım, 35 yıldır siyasetteyim. Görünüşe göre iki hayatım var ama gerçekte tek hayatım var. İkinci yarı, birincisi olmadan anlaşılamaz. Bu yüzden ne pahasına olursa olsun iki ciltten kaçınmak istedik, aksi takdirde bazı insanlar yalnızca Doğu Almanya dönemini, bazıları ise yalnızca siyasi dönemi okurdu. Asıl hayalim sadece 500 sayfaydı. Bir şeyi anlaşılır kılmak için her zaman ciltler dolusu yazmak zorunda değilsiniz. Özellikle 1990 sonrası siyasi çalışmalarımla ilgili bölümlerde kendime ciddi kısıtlamalar getirdim. Bunu yaparken, Şansölyeliğin karşı karşıya olduğu temel sorunlara ilişkin bugünün kritik sorularından kaçınmak istemedim. Görünmeyen veya istedikleri konular hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak isteyen insanları hayal kırıklığına uğratacağımı biliyorum. Ancak bu kitabı sadece tarihçiler için yazmadım. Amacım siyaseti, tarihi gerçekler etrafında normal bir insanın anlayabileceği şekilde anlatmaktır.
CDU ve Parti İlişkileri
Kitapta, Merkel’in partisi CDU ile tanımladığı tek gerçek mutluluk anı 2000 yılında başkan seçildiği an. – Bu çok özel bir andı; bunun gibi anlar bir parti liderinin hayatında çok fazla değildir. Ama CDU’da kendimi her zaman rahat hissettim. 18 yıl beni destekledi ve üyelerin bana olan sadakati ve dayanışması olmasaydı bu mümkün olmazdı.
Erkek İttifakına Karşı En Güçlü Kadın
– Partiler iktidar aygıtlarıdır ve iktidar mücadeleleri vardır. 1980’lerin ortalarından beri oradaydılar ve Helmut Kohl’ün, onların hoşuna gitmeyecek kadar uzun bir süre alan, görevden ayrılışı için hazırlık yapmak istiyorlardı. Birdenbire bağış skandalından çıkar sağlayan bir kadın çıktı. Ancak partimin bana tuhaf gelmesinin nedeni bu değil! Asıl mesele popüler partilerin geniş yelpazesi göz önüne alındığında, benim yönetimimde geçirdiğim 18 yıldan sonra farklı bir tarza sahip birine duyulan özlem, işin doğasında var.
Doğu Alman Kimliği ve Mülteci Krizi
– Doğu Alman kimliğimin daha biçimlendirici olduğunu düşünüyorum. Doğu Almanya’da yaşam, özgün olabilmek için sürekli olarak belli bir miktar cesaret gerektiriyordu. Bununla direniş savaşçılarının cesaretini kastetmiyorum. Benim için mesele, acı çekmeden bu süreci atlatmaktı. Daha sonra Federal Meclis’teki meslektaşlarım da dahil olmak üzere Batı Almanlara sık sık baktım ve kendime şu soruyu sordum: Devlet Güvenliği onları işe almaya çalışsaydı ne yaparlardı? Şimdi konuştukları kadar cesur olabilirler miydi?
2015 Eylülünde yaşanan mülteci akını… O zamanlar, Avrupa’daki büyük değerlerimiz ve insanlık onuru hakkındaki güvenilirliğimizden vazgeçeceğimi hissetmiştim. Almanya sınırına tazyikli su koyma fikri benim için berbattı ve zaten çözüm de olmazdı. Davranışımla ilgili her zaman iki açıklama yapılıyor: Bir versiyona göre, gerçekten BM Genel Sekreteri olmayı ve bu nedenle beni olabildiğince çok ülkede popüler kılmak için herkesi Almanya’ya sokmayı istiyordum. Diğer yorum ise Doğu Almanya travmasından muzdarip olduğum için duygusal olduğum yönünde. İkisi de saçmalık. Geçmişimdeki sisli anılar 2015’in dayanak noktası değildi.
İslamcı Terör ve Toplumun Korkuları
‘İslamcı terör korkusunu çok ciddiye aldım’ – Ben her zaman insanların aşırı göç ve İslamcı terör korkusunu çok ciddiye aldım. Bir halk festivaline gidiyorsanız ve birisinin arkanızdan bıçak çekebileceğinden korkuyorsanız, o zaman bu tehlike o anda mevcut olmasa bile bu çok rahatsız edicidir. Ancak toplumun aşırı hoşgörüsüz ve sert olacağımızdan korkan ikinci bir grubu da var. Şansölye olarak her iki grubu da aklımda tutmam gerekiyordu.
Sığınmacıların sınırda reddedilmesinin doğru olduğunu düşünmüyorum. Sınır kontrollerini ve etkili birçok başka uygulamayı devreye soktuk. Ancak Almanya sınırındaki mültecileri geri gönderirsek her şeyin yoluna gireceğini varsaymak bir yanılsamadır. AB’nin dış sınırlarda bu sorunu çözmesi gerekiyor, aksi takdirde dolaşım özgürlüğü rafa kalkacak. Bu, tahmin edilemeyecek sonuçları olan, Avrupa bütünleşmesinin bir nevi tersine dönmesi anlamına gelir.
Putin ve Ukrayna Politikası
Putin’in Ukrayna’ya saldırısının haklı bir nedeni yok! Açık olmak gerekirse, Putin’in Ukrayna’ya saldırısını haklı çıkaracak hiçbir neden yoktu ve yoktur. Ancak Batı’da daha fazla birlik kesinlikle daha iyi olurdu. Olabileceğimiz kadar güçlü değildik.
2008 NATO zirvesindeki davranışları nedeniyle Rusya-Ukrayna savaşının günah keçisi haline getirildiği yönündeki yorumlara ilişkin Merkel şunları değerlendiriyor: Bu sadece bir yorum değil, gerçek. Örneğin Volodymyr Zelensky’nin, korkunç katliamın ardından eski Fransa Cumhurbaşkanı Sarkozy ve beni Bucha’ya davet etmesi, Bükreş’teki ölümlerin sorumlusunun Bükreş’teki tutumumuzun olduğunu açıkça ifade ediyordu. Neredeyse üç yıl süren savaş sırasındaki cesareti ve kararlılığından dolayı Zelensky’ye hayranım. Ancak Bükreş konusunda onunla aynı fikirde değilim. 2008’de Bükreş de dahil olmak üzere defalarca uyardım: Putin, Sovyetler Birliği’nin çöküşünü 20. yüzyılın en büyük jeopolitik felaketi olarak görüyor. Buradan Rusya’ya yönelik varoluşsal bir tehdit olduğu sonucuna varıyor ve mümkün olan her yerde çatışmayı kışkırtarak diğer eski Sovyet cumhuriyetlerini kontrol altında tutmaya çalışıyor. Uyarımda haklıydım. Putin 2008’de Gürcistan’ı işgal etti.
Merkel’in Siyasi Mirası ve Gelecek Planları
Ülkenin güçlü ve zayıf yönleri bir dereceye kadar bana ait – 16 yıldır Şansölyeydim, dolayısıyla ülkenin tüm güçlü ve zayıf yönleri bir dereceye kadar bana ait. Elbette her şey tatmin edici bir şekilde sonuçlanmadı ve hatta bazı durumlarda hayal kırıklığı yarattı. Federal ve eyalet hükümetlerinin birlikte çalışmak zorunda olduğu federalizmde her zaman sorunlar vardır. Dijitalleşme yalnızca belediye başkanından Şansölyeye kadar ortak bir dürtü olduğunda işe yarar. Görev yaptığım dönemde bu eksikti. Yani evet, şunu söyleyebilirsiniz: Bunu Merkel yaptı.
Sırada pek çok güzel şey var: Seyahat etmek, arkadaşlarla buluşmak, kitap okumak, dinlenmek. Ayrıca kitabı gençlerle demokrasi, Federal Cumhuriyetin tarihi ve uzlaşmanın anlamı hakkında konuşmak için bir başlangıç noktası olarak kullanmayı da hayal edebiliyorum. Her siyasetçinin kendine şu soruyu sorması gerektiğini düşünüyorum: Siyasi rakiplerimin ya da kendi partimin içindeki diğer görüşlere ne kadar hoşgörülüyüm? Ancak politikacılar örnek olursa insanların birbirini dinleme isteği artabilir.
Merkel’in can dostu, sırdaşı Eva Christiansen, şu günlerde Barack Obama’nın vakfının nasıl çalıştığını görmek için Amerika Birleşik Devletleri’nde. Merkel’in planları arasında da benzer şeyler var: vakıf kurmak… Ancak şimdilik Obamalarınki kadar geniş kapsamlı bir çalışma değil. Öte yandan bir zamanlar Avrupa’nın en güçlü kadını olan Angela Merkel’in kitap sayesinde önümüzdeki günlerde multimilyoner olma ihtimali de epey yüksek. Bunu kendisi söylemese de editörleri ve DER SPIEGEL muhabirleri, 700 sayfalık bu eserin Merkel’in gücüne güç katacağı ve mütevazı varlığını artıracağı yönündeki yorumlarda hem fikir.
News
