Türkiye’de Gıda Fiyatları ve Enflasyon Sorunu
Dünyada gıda fiyatlarının en hızlı arttığı ülkeler arasında yer alan Türkiye, enflasyon dalgasıyla başa çıkmaya çalışıyor. Ramazan ayında da devam eden bu dalga, gıda fiyatlarının Mart 2025 itibarıyla %6,8 oranında artmasına neden oldu. Son 58 aydır kesintisiz olarak yükselen fiyatlardaki yıllık artış ise %54,2’ye ulaştı. Gıda enflasyonu, özellikle dar gelirli kesimler için büyük bir tehdit oluştururken, Türkiye’nin önde gelen sendikalarından Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu’nun gerçekleştirdiği araştırma, halkın mutfakta yaşadığı krizin boyutlarını gözler önüne seriyor.
Açlık Riski Büyüyor
Gıda fiyatlarındaki hızlı yükseliş, ücretliler, dar gelirliler ve yoksul kesimler için ciddi bir tehdit oluşturuyor. Aileler, gıda masraflarını karşılayabilmek adına sağlık, eğitim ve barınma gibi diğer temel ihtiyaçlarından feragat etmek zorunda kalıyor. Türkiye’de 2021 Eylül ayından bu yana gıda fiyatları %1.165 oranında artmış durumda. 2021 yılında 100 liraya alınan bir gıda sepeti, Ocak 2025’te 1.159 liraya, Şubat’ta 1.185 liraya, Mart’ta ise 1.265 liraya yükseldi. Ücret artışlarının gıda fiyatlarındaki yükselişi karşılamaya yetmediği, kamu çalışanlarının maaşlarındaki toplam artışın %881,5 seviyesinde kaldığı belirtiliyor. Ocak 2025’te yapılan %6’lık toplu sözleşme zammı, sadece iki ayda eriyerek çalışanları yılın başında devletten alacaklı duruma getirdi.
Gıda Fiyatları 16 Kat Arttı
Birleşik Kamu-İş’in gıda fiyatları endeksi, Haziran 2020’den bu yana 58 ay boyunca kesintisiz olarak artış gösterdi. 2020 yılında 100 liraya alınabilen gıda sepeti, bugün 1.850 liraya satın alınabiliyor. Bu durum, özellikle düşük ve sabit gelirli kesimlerin yaşamını derinden etkiliyor.
Mart Ayında Fiyat Değişimleri
Mart ayında, gıda fiyatlarındaki değişimler şu şekilde kaydedildi:
- Ekmek, pirinç, un, bulgur, makarna fiyatları: Makarna fiyatlarındaki düşüş nedeniyle %0,5 azaldı.
- Et ve balık fiyatları: %11,2 arttı.
- Süt ve süt ürünleri ile yumurta: %3,8 oranında yükseldi.
- Yağ fiyatları: Ayçiçek yağındaki düşüşle birlikte %2,5 azaldı.
- Meyve fiyatları: %12,7 artış gösterdi.
- Sebze fiyatları: %19,8 oranında zamlandı.
- Bakliyat fiyatları: Sabit kaldı.
- Diğer işlenmiş gıda fiyatları: %0,3 oranında yükseldi.
Üç Aylık Değişim
Ocak ayında %4, Şubat ayında %2,2 artan gıda fiyatları, Mart ayı itibarıyla yılın ilk üç ayında toplamda %13,6 yükseldi. Bu dönemde fiyat değişimleri ise şu şekilde:
- Ekmek, pirinç, un, bulgur, makarna fiyatları: %6,3 arttı.
- Et ve balık fiyatları: %17,8 yükseldi.
- Süt, süt ürünleri ve yumurta: %16 arttı.
- Yağ fiyatları: %1,5 oranında geriledi.
- Meyve fiyatları: %18 artış gösterdi.
- Sebze fiyatları: %24,8 yükseldi.
- Bakliyat fiyatları: %5,7 zamlandı.
- Diğer işlenmiş gıdalar: %3,5 oranında zamlandı.
Yıllık Değişim
Gıda fiyatlarındaki yıllık değişim de endişe verici boyutlara ulaştı. Mart 2025 itibarıyla yıllık artışlar şu şekilde gerçekleşti:
- Ekmek, un, bulgur, makarna fiyatları: %44,8 arttı.
- Et ve balık fiyatları: %29,6 zamlandı.
- Süt ve süt ürünleri, yumurta: %33,4 yükseldi.
- Yağ fiyatları: %34,7 arttı.
- Meyve fiyatları: %123,8 zamlandı.
- Sebze fiyatları: %179,7 yükseldi.
- Bakliyat fiyatları: %18,8 arttı.
- Diğer işlenmiş gıdalar: %34,7 oranında zamlandı.
Mart 2025 itibarıyla yıllık gıda enflasyonu %54,2’ye ulaşarak, alım gücündeki kaybın hız kesmeden devam ettiğini gösteriyor.
12 Aylık Ortalama Artış
Son 12 aylık ortalamalar baz alındığında, gıda fiyatlarındaki artış oranları ise şu şekilde kaydedildi:
- Ekmek, un, bulgur, makarna fiyatları: %46,9 arttı.
- Et ve balık fiyatları: %49,5 yükseldi.
- Süt ve süt ürünleri, yumurta fiyatları: %42,1 zamlandı.
- Yağ fiyatları: %58,2 yükseldi.
- Meyve fiyatları: %123,8 zamlandı.
- Sebze fiyatları: %179,7 arttı.
- Bakliyat fiyatları: %40,2 zamlandı.
- Diğer işlenmiş gıdalar: %68,3 yükseldi.
Türkiye’de gıda fiyatlarının artışı, dar gelirli vatandaşların mutfak bütçesini sarsmaya devam ediyor. Ekonomik koşulların giderek zorlaştığı bu süreçte, halkın temel gıdaya erişimi her geçen gün daha da zorlaşıyor.
News
